زمان تقریبی مطالعه: 9 دقیقه
 

رکات‌دهندگان (قرآن)





زکات یکی ازارزش‌های مهم اسلام است و پرداخت‌کنندگان زکات مشمول لطف و رحمت الهی هستند. دراین مقاله آیات مرتبط با زکات‌دهندگان معرفی می‌شوند.

فهرست مندرجات

۱ - استهزای زکات‌دهندگان‌
       ۱.۱ - استهزای زکات‌دهندگان ثروتمند
       ۱.۲ - استهزای زکات‌دهندگان غیر توانگر
       ۱.۳ - تمسخر استهزاکنندگان
       ۱.۴ - تهدید استهزاکنندگان
۲ - امیددهی به زکات‌دهندگان‌
       ۲.۱ - امید دهی به هدایت الهی
       ۲.۲ - امیددهی به رحمت الهی
۳ - دعا برای زکات‌دهندگان‌
۴ - صلوات بر زکات‌دهندگان‌
۵ - مصادیق زکات‌دهندگان‌
       ۵.۱ - حضرت ابراهیم
       ۵.۲ - حضرت اسحاق
       ۵.۳ - اقلیّت بنی‌اسرائیل‌
       ۵.۴ - اولیای خدا
       ۵.۵ - اهل‌بیت علیهم السلام‌
       ۵.۶ - پیروان محمّدصلی‌الله‌علی‌وآله
       ۵.۷ - خداترسان‌
       ۵.۸ - خویشاوندان اسماعیل‌
       ۵.۹ - مجاهدان‌
       ۵.۱۰ - محسنان‌
       ۵.۱۱ - مؤمنان‌
       ۵.۱۲ - مداومت بر ادای زکات
       ۵.۱۳ - پرداخت زکات از روی میل
       ۵.۱۴ - یهودیان مؤمن
       ۵.۱۵ - همسران محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله
       ۵.۱۶ - حضرت یعقوب
       ۵.۱۷ - یهودیان‌
۶ - پانویس
۷ - منبع

۱ - استهزاى زكات‌دهندگان‌




۱.۱ - استهزای زكات‌دهندگان ثروتمند


استهزاى منافقان صدر اسلام، نسبت به زكات‌دهندگان ثروتمند:
الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقاتِ وَ الَّذِينَ لا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ‌ ... مقابله «المطوّعين» با «الّذين لايجدون إلّاجهدهم» قرينه است. مقصود از «مطوّعين» زكات‌دهندگان برخوردار و ثروتمند است كه به سبب برخوردارى و کثرت مال، با طوع و رغبت و بدون اينكه بر آنان دشوار باشد زكات مال‌شان را پرداخت مى‌كنند.

۱.۲ - استهزای زكات‌دهندگان غير توانگر


استهزاى منافقان صدر اسلام، نسبت به زكات‌دهندگان غير توانگر:
الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقاتِ وَ الَّذِينَ لا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ‌ ....

۱.۳ - تمسخر استهزاکنندگان


استهزاكنندگان زكات‌دهندگان، مورد تمسخر خداوند:
الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقاتِ وَ الَّذِينَ لا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ.

۱.۴ - تهدید استهزاکنندگان


تهدید استهزاكنندگان زكات‌دهندگان، به عذابى دردناك از سوى خدا:
الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي‌ الصَّدَقاتِ وَ الَّذِينَ لا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ.

۲ - اميددهى به زكات‌دهندگان‌




۲.۱ - امید دهی به هدایت الهی


امیددهی خداوند به زكات‌دهندگان، مبنى بر هدایت‌یافتگی آنان:
إِنَّما يَعْمُرُ مَساجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَى الزَّكاةَ وَ لَمْ يَخْشَ إِلَّا اللَّهَ فَعَسى‌ أُولئِكَ أَنْ يَكُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِينَ.

۲.۲ - امیددهی به رحمت الهی


اميددهى خدا به زكات‌دهندگان، مبنى بر بهره‌مندى آنان از رحمت الهی:
وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ.

۳ - دعا براى زكات‌دهندگان‌



دستور خداوند به دلجویی كردن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از گناهکاران زكات‌دهنده، با قبول زكات آنان و دعا کردن براى ايشان:
وَ آخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلًا صالِحاً وَ آخَرَ سَيِّئاً عَسَى اللَّهُ أَنْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ‌ خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكِّيهِمْ بِها وَ صَلِّ عَلَيْهِمْ‌ ....

۴ - صلوات بر زكات‌دهندگان‌



صلوات و دعای پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله بر زكات‌دهندگان، موجب آرامش آنان:
خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكِّيهِمْ بِها وَ صَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ.

۵ - مصاديق زكات‌دهندگان‌




۵.۱ - حضرت ابراهيم


ابراهیم علیه‌السلام، مأمور پرداخت زكات:
قُلْنا يا نارُ كُونِي بَرْداً وَ سَلاماً عَلى‌ إِبْراهِيمَ‌ ...وَ أَوْحَيْنا إِلَيْهِمْ‌ ... وَ إِيتاءَ الزَّكاةِ ....

۵.۲ - حضرت اسحاق


اسحاق علیه‌السلام، مأمور پرداخت زكات:
وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ‌ ... وَ أَوْحَيْنا إِلَيْهِمْ‌ ...وَ إِيتاءَ الزَّكاةِ ....

۵.۳ - اقليّت بنى‌اسرائيل‌


وفادارى اقليّتى از بنی‌اسرائیل، به پیمان خدا درباره زكات:
وَ إِذْ أَخَذْنا مِيثاقَ بَنِي إِسْرائِيلَ‌ ... وَ آتُوا الزَّكاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْكُمْ وَ أَنْتُمْ مُعْرِضُونَ.

۵.۴ - اولياى خدا


••• پرداخت زكات، از صفات اولیای خداوند و تسبیح‌کنندگان او:
فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيها بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ‌ رِجالٌ لا تُلْهِيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ‌ ... وَ إِيتاءِ الزَّكاةِ ....

••• مانع نشدن هيچ دادوستد و تجارتى از پرداخت زكات، از جانب اولياى خدا:
رِجالٌ لا تُلْهِيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إِيتاءِ الزَّكاةِ ....

۵.۵ - اهل‌بيت عليهم السلام‌


پرداخت زكات، از صفات اهل‌بیت پیامبر علیهم‌السلام:
الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّكاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ. از امام باقر علیه‌السلام و ... روايت شده كه مقصود از آيه ياد شده ما هستيم.

۵.۶ - پيروان محمّدصلی‌الله‌علی‌وآله


پيروان واقعى محمّد صلی‌الله‌علی‌وآله، از زكات‌دهندگان:
... لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ الَّذِينَ هُمْ بِآياتِنا يُؤْمِنُونَ‌ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَ‌ ....

۵.۷ - خداترسان‌


خداترسانِ مؤمن به آخرت، از پرداخت‌كنندگان زكات:
إِنَّ الَّذِينَ هُمْ مِنْ خَشْيَةِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ‌ وَ الَّذِينَ يُؤْتُونَ ما آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلى‌ رَبِّهِمْ راجِعُونَ. بر اساس يك احتمال، مقصود از «ما ءاتوا» زكات و صدقه است.

۵.۸ - خويشاوندان اسماعيل‌


خویشاوندان اسماعیل، مأمور پرداخت زكات:
وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِسْماعِيلَ‌ ... وَ كانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَ الزَّكاةِ ....

۵.۹ - مجاهدان‌


پرداخت زكات، از بارزترين ويژگيهاى یاران خدا و مجاهدان راه دین او:
... وَ لَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ‌ ... وَ آتَوُا الزَّكاةَ ....

۵.۱۰ - محسنان‌


محسنان، از اداكنندگان زكات مال خود:
هُدىً وَ رَحْمَةً لِلْمُحْسِنِينَ‌ الَّذِينَ‌ ... وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ ....

۵.۱۱ - مؤمنان‌


مؤمنان راستین، از پرداخت‌كنندگان زكات:
۱. إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ‌ ... وَ آتَوُا الزَّكاةَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ‌ ....
۲. لكِنِ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَ الْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلاةَ وَ الْمُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ الْمُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ ....
۳. ... وَ رَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْ‌ءٍ فَسَأَكْتُبُها لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ الَّذِينَ هُمْ بِآياتِنا يُؤْمِنُونَ.
۴. وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ‌ ...وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ ....
۵. إِنَّ اللَّهَ يُدافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا ... الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّكاةَ ...
۶. قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ‌ وَ الَّذِينَ هُمْ لِلزَّكاةِ فاعِلُونَ.
۷. وَ الَّذِينَ هُمْ بِآياتِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ‌ وَ الَّذِينَ هُمْ بِرَبِّهِمْ لا يُشْرِكُونَ‌ وَ الَّذِينَ يُؤْتُونَ ما آتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلى‌ رَبِّهِمْ راجِعُونَ.
۸. وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ.
۹. هُدىً وَ بُشْرى‌ لِلْمُؤْمِنِينَ‌ الَّذِينَ‌ ... وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ ....
۱۰. ... فَأَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ اللَّهُ خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ.

۵.۱۲ - مداومت بر ادای زکات


مداومت بر ادای زکات، از ويژگيهاى مؤمنان راستين:
وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ‌ ...وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ ....

۵.۱۳ - پرداخت زکات از روی میل


••• پرداخت زکات از روى ميل و رغبت، خصلت مؤمنان راستين:
الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقاتِ وَ الَّذِينَ لا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ.

۵.۱۴ - یهودیان مؤمن


یهودیان مؤمن به قرآن و كتابهاى ديگر آسمانى، از پرداخت‌كنندگان زكات:
فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا عَلَيْهِمْ طَيِّباتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ وَ بِصَدِّهِمْ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ كَثِيراً لكِنِ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَ الْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلاةَ وَ الْمُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ الْمُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ أُولئِكَ سَنُؤْتِيهِمْ أَجْراً عَظِيماً.

۵.۱۵ - همسران محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله


همسران پیامبر، وظيفه‌دار پرداخت زكات:
وَ قَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَ‌ ... وَ أَقِمْنَ الصَّلاةَ وَ آتِينَ الزَّكاةَ ....

۵.۱۶ - حضرت يعقوب


یعقوب علیه‌السلام، مأمور پرداخت زكات:
وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ نافِلَةً .... وَ أَوْحَيْنا إِلَيْهِمْ‌ ... وَ إِيتاءَ الزَّكاةِ ....

۵.۱۷ - يهوديان‌


••• عالمان ژرف‌نگر یهود، از زكات‌دهندگان:
لكِنِ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَ الْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلاةَ وَ الْمُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ الْمُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ أُولئِكَ سَنُؤْتِيهِمْ أَجْراً عَظِيماً.

••• يهوديانِ ايمان‌آورنده به قرآن و كتابهاى ديگر آسمانى، از زكات‌دهندگان:
فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا عَلَيْهِمْ طَيِّباتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ وَ بِصَدِّهِمْ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ كَثِيراً لكِنِ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَ الْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلاةَ وَ الْمُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ الْمُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ أُولئِكَ سَنُؤْتِيهِمْ أَجْراً عَظِيماً.

۶ - پانویس


 
۱. توبه/سوره۹، آیه۷۹.    
۲. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۳۵۱.    
۳. توبه/سوره۹، آیه۷۹.    
۴. توبه/سوره۹، آیه۷۹.    
۵. توبه/سوره۹، آیه۷۹.    
۶. توبه/سوره۹، آیه۱۸.    
۷. نور/سوره۲۴، آیه۵۶.    
۸. توبه/سوره۹، آیه۱۰۲.    
۹. توبه/سوره۹، آیه۱۰۳.    
۱۰. توبه/سوره۹، آیه۱۰۳.    
۱۱. انبیاء/سوره۲۱، آیه۶۹.    
۱۲. انبیاء/سوره۲۱، آیه۷۳.    
۱۳. انبیاء/سوره۲۱، آیه۷۲.    
۱۴. انبیاء/سوره۲۱، آیه۷۳.    
۱۵. بقره/سوره۲، آیه۸۳.    
۱۶. نور/سوره۲۴، آیه۳۶.    
۱۷. نور/سوره۲۴، آیه۳۷.    
۱۸. نور/سوره۲۴، آیه۳۷.    
۱۹. حج/سوره۲۲، آیه۴۱.    
۲۰. عروسی حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۵۰۶، ح ۱۶۱.    
۲۱. عروسی حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۵۰۶، ح ۱۶۲.    
۲۲. اعراف/سوره۷، آیه۱۵۶.    
۲۳. اعراف/سوره۷، آیه۱۵۷.    
۲۴. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۵۷.    
۲۵. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۶۰.    
۲۶. طوسی، محمد بن حسن، التّبیان فی تفسیر القرآن، ج ۷، ص ۳۷۷.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۷، ص ۱۷۶.    
۲۸. مریم/سوره۱۹، آیه۵۴.    
۲۹. مریم/سوره۱۹، آیه۵۵.    
۳۰. حج/سوره۲۲، آیه۴۰.    
۳۱. حج/سوره۲۲، آیه۴۱.    
۳۲. لقمان/سوره۳۱، آیه۳.    
۳۳. لقمان/سوره۳۱، آیه۴.    
۳۴. بقره/سوره۲، آیه۲۷۷.    
۳۵. نساء/سوره۴، آیه۱۶۲.    
۳۶. اعراف/سوره۷، آیه۱۵۶.    
۳۷. توبه/سوره۹، آیه۷۱.    
۳۸. حج/سوره۲۲، آیه۳۸.    
۳۹. حج/سوره۲۲، آیه۴۱.    
۴۰. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۱.    
۴۱. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۴.    
۴۲. مؤمنون/سوره۲۳، آیات۵۸-۶۰.    
۴۳. نور/سوره۲۴، آیه۵۶.    
۴۴. نمل/سوره۲۷، آیه۲.    
۴۵. نمل/سوره۲۷، آیه۳.    
۴۶. مجادله/سوره۵۸، آیه۱۳.    
۴۷. توبه/سوره۹، آیه۷۱.    
۴۸. توبه/سوره۹، آیه۷۹.    
۴۹. نساء/سوره۴، آیه۱۶۰.    
۵۰. نساء/سوره۴، آیه۱۶۲.    
۵۱. احزاب/سوره۳۳، آیه۳۳.    
۵۲. انبیاء/سوره۲۱، آیه۷۲.    
۵۳. انبیاء/سوره۲۱، آیه۷۳.    
۵۴. نساء/سوره۴، آیه۱۶۲.    
۵۵. نساء/سوره۴، آیه۱۶۰.    
۵۶. نساء/سوره۴، آیه۱۶۲.    


۷ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۵، ص۲۷۵، برگرفته از مقاله «زکات‌دهندگان».    


رده‌های این صفحه : زکات | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.